Το καφέ-μπαρ στην οδό Διδότου ήταν πάντα γεμάτο. Τα τελευταία δύο χρόνια, λόγω του COVID-19, οι καρέκλες άδειασαν. Κόσμος πάει κι έρχεται, αλλά λίγοι κάθονται δίπλα-δίπλα. Πάνε οι παρέες που καθόντουσαν ο ένας πάνω στον άλλο, αγκαλιαζόντουσαν και φιλιόντουσαν. Το αποτέλεσμα; Οι άδειες καρέκλες στέκονται “μόνες”, με μόνη “παρέα” τα τραπέζια.
Αυτό επηρεάζει και την ψυχολογία των ανθρώπων. Η απολύτως επιβεβλημένη απομόνωση στο σπίτι και η αποφυγή κοινωνικών επαφών έχουν αναπόφευκτες ψυχολογικές παρενέργειες σε ορισμένους. Για την ιστορία, η λέξη «καραντίνα» πιστεύεται ότι χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στη Βενετία το 1127, σε σχέση με τη λέπρα, και αργότερα έλαβε ευρεία χρήση κατά την επιδημία της πανώλης (“Μαύρος Θάνατος”) στη μεσαιωνική Ευρώπη.
Καραντίνα, κορονοϊός, καρέκλες, καφέ… Όλες οι λέξεις ξεκινούν από κάπα, αλλά δεν ταιριάζουν μεταξύ τους. Εγώ προτιμώ τις καρέκλες και τον καφέ. Για την ακρίβεια, μου “ταιριάζουν γάντι”.
Σαν να μπήκαν νέοι κανόνες στη ζωή μας. Νομίζω πως η λέξη-κλειδί που θα πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας είναι «ευελιξία». Σκέφτομαι, αναρωτιέμαι, φαντάζομαι ότι δεν είμαι ο μόνος. Οι λέξεις αγκαλιά, άγγιγμα, είναι πια απαγορευμένες και ενοχοποιημένες;
Ουφ, αγχώθηκα. Λοιπόν, σήμερα κιόλας θα κανονίσω να πάω για καφέ στην οδό Διδότου. Έχω να βγω τόσο καιρό. Έχω να αγκαλιάσω τους φίλους μου πάνω από δύο χρόνια. Μας κάλυπτε υποτίθεται το διαδίκτυο και οι βιντεοκλήσεις. Όχι. Εγώ θέλω να αγκαλιάσω τις φίλες μου, να γεμίσω τις άδειες καρέκλες του καφέ, που και αυτές “χαλάνε” με το πέρασμα του χρόνου, έτσι δεν είναι;
Είναι σαν το απόσπασμα από το βιβλίο του Μ. Λουντέμη, Ένα παιδί μετράει τ’ άστρα: βάλε μια δύση κι ένα βαρκάκι να λιώνει μέσα. Ομορφιά! Μα, αν δεν υπάρχει μάτι να το δει, είναι ομορφιά;
Λοιπόν, σήμερα το βράδυ όλοι στο καφέ της Διδότου! Και αν μου πουν για την απόσταση των δύο μέτρων, θα τους πω εγώ για την ψυχική απόσταση που μου δημιούργησαν. Αλλά δεν θα τους περάσει αυτή η “μετακανονικότητα”. Θα κερδίσουμε ξανά τη ζωή μας, και το βράδυ θα “ψιθυρίσω” τα μυστικά που ήθελα στο αυτί της φίλης μου, αποδεχόμενη τους φόβους μου και με ψυχική ανθεκτικότητα.
Μήπως είναι και το πρώτο ή το τελευταίο πρόβλημα που θα αντιμετωπίσουμε; Πέφτω-σηκώνομαι… πέφτω-σηκώνομαι. Έμαθα, και τώρα σηκώνομαι πιο γρήγορα. Αυτό σημαίνει ανθεκτικός. Εσείς, είστε; Αν ναι, ελάτε· σας περιμένω για καφέ. Αν όχι, δεν πειράζει· θα μάθετε. Θέληση, θάρρος και ψυχραιμία να υπάρχει, και θα γεμίσουμε όλοι μαζί τις άδειες καρέκλες.
Όταν έμπαινα στο πατρικό μου και έβλεπα τις άδειες καρέκλες των γονιών μου, δεν ένιωθα ούτε τύψεις ούτε ανάμεικτα συναισθήματα. Ξεκάθαρα, πόνο για τον χαμό τους, αλλά και μια πίκρα, γιατί από παιδί ακόμα με καταπίεζαν για το καλό μου, για να γίνω… σωστός άνθρωπος. Αυτό που λένε: «Αγάπα τους γονείς σου, γιατί θα καταλάβεις την πραγματική τους αξία μόνο όταν πλέον η καρέκλα τους θα είναι άδεια», δεν μου ταιριάζει. Γιατί; Νιώθω ότι δεν έχω τύψεις απέναντί τους. Πρόλαβα να τους πω πολλά, ίσως όχι όλα, αλλά πρόλαβα να τους πω ότι ποτέ δεν μου έδωσαν χώρο να πάρω ευθύνες, ποτέ δεν με άφησαν να “φάω τα μούτρα μου”. Έτσι, ναι μεν πήρα πολλή αγάπη και στοργή, αλλά η υπερπροστασία τους με κατέστρεψε. Άλλωστε, η συμπεριφορά των γονιών “καθρεφτίζει” την ευτυχία των παιδιών.
Έγινα κι εγώ γονιός και κατάλαβα πως τέλειος γονιός δεν υπάρχει. Προσπαθώ να αποτελώ σωστό πρότυπο για τα παιδιά μου, δείχνοντάς τους εμπιστοσύνη και μετριάζοντας την ανάγκη μου για υπερπροστασία. Με το να τους εμπνέω εμπιστοσύνη, βοηθάω τα παιδιά μου να εξελιχθούν και να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Παίρνω τον ρόλο του παρατηρητή και, το πιο βασικό, είμαι δίπλα στα παιδιά μου και όχι μπροστά τους.
Όπως λέει και ο Math Jacobson: «Πίσω από κάθε παιδί που πιστεύει στον εαυτό του, υπάρχει ένας ενήλικας που πίστεψε πρώτα σε αυτό».
Το μεγαλύτερο δώρο του γονιού για το παιδί είναι η αγκαλιά· δεν αγοράζεται. Είναι η στοργή και η τρυφερότητα, αλλά και η άνευ όρων αποδοχή τους.
Κοιτώντας για άλλη μια φορά τις άδειες καρέκλες των γονιών μου, σιγοψιθύρισα: θα ήθελα να σας αγκαλιάσω έστω για μια φορά ακόμα. Πονάω, αλλά δεν έχω τύψεις. Νιώθω ότι αυτή η υπερπροστασία με έκανε να δω τα πράγματα από την ανάποδη πλευρά. Το βλέπω τώρα μέσα από τα παιδιά μου. Τους άφησα να παίρνουν τις ευθύνες των πράξεων τους, και πάντα ήμουν δίπλα τους και όχι μπροστά τους.
Ο Κουανγκ Τσεου λέει: «Αν δώσεις ένα ψάρι σε έναν άνθρωπο, θα φάει μία φορά. Αν του μάθεις να ψαρεύει, θα τρώει σ’ όλη του τη ζωή». Όπως αναφέρει ο Ιάκωβος Μαρτίδης στο βιβλίο του Πλάθοντας ευτυχισμένα παιδιά, του μαθαίνεις πώς να ψαρεύει και πώς να κολυμπά στη θάλασσα της ζωής. Αυτή η γνώση είναι τεράστιο εφόδιο, καθώς κληροδοτεί στο παιδί ασφάλεια, αυτοσεβασμό, αλλά πάνω από όλα αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση. Δεν χρειάζεται να του πούμε εμείς πώς θα ζήσει· χρειάζεται να μάθει να ζει μακριά από υπερπροστασία, αναλαμβάνοντας ευθύνες και υποχρεώσεις χωρίς φόβο, γιατί η ζωή είναι δύσκολη.
Έκλεισα την πόρτα με αγάπη στις άδειες καρέκλες των γονιών μου.
Όλοι ξέρουμε τις “μουσικές καρέκλες”. Η μουσική ξεκινά, τα παιδάκια χορεύουν γύρω από τις καρέκλες, που είναι τόσες όσες και αυτά. Όταν η μουσική σταματά, μία καρέκλα λείπει, κι έτσι ένα παιδάκι μένει απ’ έξω. Υπάρχει όμως και ένας εναλλακτικός τρόπος, με μια μικρή διαφορά στον τρόπο παιξίματος: με την παύση της μουσικής να παραμένουν όλα καθιστά, ενώ παράλληλα οι καρέκλες διαδοχικά μειώνονται.
Η διαφορά; Τα παιδιά με αυτόν τον τρόπο δεν στενοχωριούνται αν δεν προλάβουν να καθίσουν· συνεργάζονται για να χωρέσουν όλοι στις λιγότερες καρέκλες. Έτσι, το παιχνίδι προάγει την ομαδικότητα, την αλληλεγγύη και τη σύμπνοια.
Σαν να μου φαίνεται ότι κανείς δεν θα μείνει σήμερα δυσαρεστημένος, ακόμα κι αν η καρέκλα του είναι άδεια. Ο καλύτερος σύμμαχός σας; Ο εαυτός σας.
Το βράδυ σας περιμένω όλους στο καφέ-μπαρ στην οδό Διδότου. Αν δεν φτάσουν οι καρέκλες, τα ζευγαράκια θα αγαπηθούν και θα αγκαλιαστούν πάλι σε μια καρέκλα. Για τους υπόλοιπους, θα παίξουμε “μουσικές καρέκλες” με τον νέο εναλλακτικό τρόπο.
Το διήγημα το εμπνεύστηκα από το ταξίδι μου στις 28/11/2021, Χανιά-Πειραιά, και η φωτογραφία είναι τραβηγμένη από το πλοίο BLUE GALAXY.
Αθανασία Παπαδοπούλου
28/11/2021
